Meme kanseri, meme bezinde gelişen kötü huylu bir tümördür. Kadınlarda en sık görülen kanserdir. Son 30 yılda meme kanseri tedavisindeki önemli gelişmeler ve özellikle tarama sayesinde erken evrede teşhis edilen kanserlerle birlikte tedavideki başarı oranı oldukça artmıştır.
Geliştikleri hücrelere bağlı olarak farklı meme kanseri türleri vardır. En yaygın olanı (yüzde 95) adenokarsinomlardır.
Meme kanserinin başlamasına ve gelişmesine katkıda bulunan çeşitli risk faktörleri vardır. En büyük risk faktörü cinsiyettir. Tüm meme kanserlerinin yüzde 1’den azı erkeklerde görülür.
Meme kanserinin gözden kaçırılmaması gereken belirtileri
Meme kanserine yakalanma riski yaşla birlikte artar, meme kanserlerinin yaklaşık yüzde 20’si 50 yaşından önce gelişir. Birinci derece akraba (anne, kız kardeş, kız) daha önce ve özellikle menopozdan önce meme kanseri geçirmişse meme kanseri riski artar. İkinci dereceden bir akrabada ise (anneanne, teyze, yeğen), risk sadece biraz artar.
Meme kanserlerinin yüzde 5 ila 10’unda genetik bir değişiklik bulunur ve bunlar çoğunlukla DNA hasarı onarımında yer alan genler olan BRCA1 (meme kanseri geni 1) veya BRCA2 (meme kanseri geni 2) genlerindeki mutasyonlardır. Bu genlerden birinde mutasyon olması halinde meme ve yumurtalık kanseri geliştirme riski artar.
Daha önce meme kanseri geçirmiş olmak, başka bir meme kanseri geliştirme riskini 3 veya 4 kat artırır. Atipik hiperplazi gibi hücrelerin çoğalmasına neden olan meme hastalıkları da meme kanseri riskinde artışa neden olur.
Diğer risk faktörleri de rol oynayabilir. Göğüs bölgesinin radyasyona maruz kalması, aşırı kilo, sigara ve alkol kullanımı, yağlı et tüketimi, geç gebelikler, hormonal replasman tedavisi, menopoz, tip 2 diyabet veya hormonal kontrasepsiyon almak meme kanseri riskini artırır.
Bir yumru meme kanserinin en iyi bilinen belirtisidir ancak hemen bir doktora görünmenizi gerektiren başka belirtiler de vardır.
Göğsün kenarında küçük bir çukur meme kanseri belirtisidir. Bu, kendi kendine meme muayenesi sırasında kolayca gözden kaçırılan kanser belirtisi türüdür. Bunlar, dikkatten kolayca kaçabilecek göğsün altındaki çok hassas çukurlardır. Göğüslerinizdeki ciltte herhangi bir çukur veya çökme varsa mutlaka bir uzmana başvurun.
Meme akıntısı, emziren veya hamile olan kadınlar için yaygındır. Ancak diğer kadınlarda, bazı akıntı türleri bir doktor tarafından muayene edilmelidir. Opak, yeşilimsi, sarımsı veya kan içeren bir akıntı, meme kanserinin belirtisi olabilir. Eğer spontansa daha endişe vericidir, mutlaka bir uzmana başvurulmalıdır.
Ciltte kırmızı lekeler veya morluk benzeri izler de meme kanseri belirtileridir. Eğer bu durum 2 veya 3 haftadan fazla devam ederse mutlaka bir uzmana başvurulmalıdır. Kiraz kırmızısı anjiyomlar gibi ciltteki çeşitli kırmızı lekeler tamamen zararsızdır. Ancak geçmemesi durumunda muayene edilmelidir.
Göğüs derisindeki bir değişiklik bir sorunun habercisi olabilir. Meme kanseri bazı durumlarda meme dokularında değişikliklere neden olur. Kalıcı kızarıklık veya portakal gibi granüler ciltlere dikkat edin. Bu, memedeki küçük lenfatik kanalları tıkayan ve sıvı birikimine yol açan kanser hücrelerinin neden olduğu meme dokusunun iltihaplanmasının bir işaretidir.
Aşırı kilolu olmak, adet döngüsündeki değişiklikler, hamilelik veya emzirme göğüslerinizin boyutunu ve şeklini etkileyebilir. Ancak göğüsleriniz bu faktörlerden bağımsız olarak ve aniden şekil değiştirirse, bu bir meme kanseri belirtisi olabilir. Bu, adetinizden bir hafta önce de olabileceğinden, her şeyin normale dönüp dönmediğini kontrol etmek için bir sonraki haftaya kadar bekleyin. Bu her iki memede de olduğunda, kanser olma olasılığı düşüktür.
Cilt tahrişinin çeşitli nedenleri olabilir. Özellikle, kötü oturan bir sütyen, sivilceler veya kontakt dermatit ciltte tahrişe neden olabilir. Cilt tahrişi nadir durumlarda, meme kanserinin bir belirtisi olabilir. Göğüslerinizde beklenmedik kızarıklık, şişlik, tahriş, kaşıntı veya yeni veya kalıcı döküntüler varsa doktorunuza danışın.
Olağandışı koyu lekeler veya çiller daha nadir ve daha agresif bir meme kanseri şekli olan enflamatuar meme kanserini gösterebilir. Hızla çoğalan çiller durumunda mutlaka bir uzmana danışın. Ama panik yapmayın, bu kanser türü son derece nadirdir.
Meme uçları normalde hamilelik dışında şekil, boyut veya renk değiştirmez. Ancak meme ucunun geri çekilmesi veya içe doğru çevrilmesi de dahil olmak üzere herhangi bir değişiklik fark ederseniz, meme kanseri için mutlaka bir tarama yaptırın. Meme uçlarının yanması ve kaşınması, nadir görülen bir kanser türü olan Paget hastalığına işaret edebilir. Genellikle meme ucunu ve etrafındaki cildi etkiler.
Meme şişmesi veya hassasiyeti, kadınlarda adet döngüsünün belirli noktalarında yaygındır ve hatta hamileliğe işaret edebilir. Bu yüzden kadınlar genellikle meme kanserinin habercisi olarak yorumlamazlar. Göğüslerden biri özellikle büyümüş veya şişmiş görünüyorsa, mutlaka muayene edilmesi gerekir. Derin bir yumru hissetmeyebilirsiniz, ancak şişlik fark edebilirsiniz. Memedeki bir yumru sizden kaçabilir, ancak koltuk altının altında genişlemiş bir lenf nodu olabilir. Bunlar yayılmaya başlayan meme kanseri belirtisidir. Kendi kendine muayenenizi yaparken, lenf düğümlerinde şişlik olup olmadığını her zaman koltuk altından kontrol edin.