Erken evre meme kanseri tanısı alıp ameliyat ve koruyucu tedaviler sonrası hastalıklarında yineleme olmasına nüks meme kanseri denir.
Nüks meme kanseri saptandığında hastalığın vücuttaki yaygınlığının saptanması amacı ile tedavi öncesi PET-BT yapılır. Beyinle ilgili şikayetler ve veya kuşkulu karaciğer bulguları olursa, PET-BT beyin ve karaciğer görüntülemesinde yetersiz olabileceği için, beyin ve/veya karaciğer MR (manyetik rezonans görüntüleme) de önerilebilir. PET-BT ve MR dışında ultrasonografi, kemik sintigrafi ve tomografik yöntemler de hastalık yaygınlığının saptanması amacı ile tercih edilebilir.
Lokal nüks ve/veya metastaz saptanmış hastalarda hastalığın biyolojisinde değişme olup olmadığını anlamak ve doğru tedavi planlayabilmek için sıklıkla biyopsinin yenilenmesi önerilir.
Özellikle koruyucu tedavilerin bitirilmesinden sonra erken dönemde, yani ilk bir yıl içinde yinelemelerde tümör daha agressif bir biyolojide karşımıza çıkarken, tedavinin tamamlanmasından bir yıl ve daha uzun zaman sonra yineleyen meme kanserleri daha yumuşak seyir ve daha yüksek oranda hormona duyarlılık gösterirler.
Nüks meme kanserli hastalarda tedavi öncesi, likit biyopsi ile kanda dolaşan tümör hücresi, CEA ve Ca 15.3 olarak tanımlanan kanser belirteçleri istenebilir. Bu kan testlerinin başlangıçta yüksek olması hastalığın seyri ve tedavilerden sonra tekrar edilerek ilaçlara yanıt durumu ölçülebilir.
Kanda dolaşan tümör DNA’sı çalışılarak kanserli hücredeki mutasyonlar saptanarak hassas tıp uygulamaları yani bireye özgü hedeflenmiş tedavilerin seçimi de yapılabilir. Kanda dolaşan tümör hücvresi, ve bireye özgü hassas tıp uygulamaları için yapılan dolaşan tümör DNA testleri sosyal güvenlik kurumlarınca ödenmemektedir. Bu tesler tercih edilirse kar ve zararı hasta ile konuşularak gerekli durumlarda hastanın ödemeyi üstlenmesi koşulu ile çalışılabilir.
Meme kanseri ameliyat bölgesinde yineleme saptanan hastaya lokal nüks meme kanseri tanısı konur. Lokal nüks meme kanserinde yineleme koruyucu ameliyat yapılan memenin içinde, mastektomi yapılan yani memenin tamamen alınan bölgesinde yumuşak doku içinde, meme alanı ve/veya koltuk altı cildinde, cilt altı yumuşak dokuda ve/veya koltuk altı lenf bezlerinde olabilir.
Nüks hastalık sadece eski ameliyat bölgesinde, sınırlı alanda ve yapılan PET-BT’de diğer organlarda metastaz yok ise uygun hastalarda ameliyatla tümörün alınması tercih edilir.
Yineleme meme koruyucu ameliyat yapılan memede saptanırsa mastektomi, yani memenin tamamının alınması sıklıkla tercih edilir. Koltuk altına ameliyat yapılıp yapılmayacağına muayene, görüntüleme yöntemlerinde koltuk altı lenf bezlerinin durumu ve ilk ameliyatta koltuk altı lenf bezlerine yapılan cerrahiye göre karar verilir.
Mastektomi yapılmış yani memenin tamamı alınmış bir hastada nüks tümör etrafa yapışık ve geride tümör hücresi bırakmayacak şekilde ameliyatla alınması zor ise öncesinde kemoterapi, akıllı ilaç, hormonal tedavi, radyoterapi eş zamanlı hipertermi (ısı ile tedavisi) önerilen tedavi yöntemlerdendir. İlk tanıda uygulanan tedavilerin bitiminden birkaç yıl sonra görülen lokal nüks meme kanserli hastalarda yaşam kurtarıcı yani kür hedefli tedaviler öncelikle tercih edilir.
Nüks hastalık sadece daha önceki ameliyat bölgesinde olabileceği gibi kemik, karaciğer, akciğer gibi diğer organlarda da yineleme (nüks) farklı bir deyişle metastaz olabilir. Bir organda birden çok metastaz, veya birden çok organda metastaz ile yineleyen hastalıklara Çoklu Metastatik Meme Kanseri denir. Çoklu metastaz ile yinelemiş hastalarda hastalığın tamamen yok edilmesi amaçlanmaz. Günümüz kür olarak adlandırdığımız bu durum çoklu metastatik meme kanserinde mümkün değildir. Bu hastalarda ilaçlı tedabi öncelikle tercih edilir ve amaç hastanın şikayetlerinin azaltılması, yaşam kalitesinin artırılması yanı sıra yaşam süresinin uzatılmasıdır.
Nüks bir organda, veya birden çok organda olmakla birlikte metastaz alanlarının boyutu büyük olmadan ve 1-3 arası ise bu grup nüks oligometastatik meme kanseri olarak adlandırılır. Bu grup hastalarda çoğunlukla çoklu metastatik meme kanseri gibi tedavi alırlar. Nüks oligometastatik meme kanserli hastalarda da ilaçlı tedaviler sonrası iyi yanıt alan hastalarda 4-6 aylık tedaviler sonrası geride kalan yani küçülen metastaz alanlarına yönelik bölgesel tedaviler (ameliyat, nokta atışlı radyoterapi SBRT, kriyoablasyon, RFA, mikrodalga) uygulanabilir. Ne var ki bu tedavilerin hastalara sağladığı yarara yönelik kapsamlı çalışmalar yoktur. Mevcut bilgiler kişisel deneyimlerimiz ve bu tür tedavileri alan hasta serileri ile sınırlıdır.
Nüks sadece bir organda sınırlı ve yapılan PET-BT sonrası metastaz sadece bir tane ise bu duruma soliter meme kanseri metastazı denir. Bu tür durumlar çoklu metastatik hastalıktan farklı değerlendirilir. Özellikle bir yıldan sora yineleyen hastalarda metastaz bölgesine göre bölgesel tedaviler (ameliyat, nokta atışlı radyoterapi SBRT, kriyoablasyon, RFA, mikrodalga) tercih edilebilir. Bu yöntemlere ilave olarak sistemik ilaçlı tedavi bu grup hastalarda bölgesel tedavilere ilave edilir.